Smart Grid “โครงข่ายไฟฟ้าอัจฉริยะ” พัฒนาสู่ Energy 4.0
การนำพลังงานหมุนเวียนมาใช้เพิ่มมากขึ้น จะต้องมีการบริหารจัดการให้มีเสถียรภาพในการผลิตและจ่ายไฟฟ้ายิ่งขึ้นตามไปด้วย เช่น การมีแบตเตอรี่สำรอง การผลิตพลังงานแบบผสมผสาน (Hybrid) รวมทั้ง การจัดการโครงข่ายไฟฟ้าที่มีประสิทธิภาพ ให้เกิดเป็นโครงข่ายไฟฟ้าอัจฉริยะ หรือ Smart Grid ก็เป็นอีกแนวทางที่ต้องพัฒนาไปพร้อมๆ กัน
สมาร์ทกริด คืออะไร
ระบบสมาร์ทกริดจะประกอบไปด้วยระบบผลิต (Generation) ระบบส่งไฟฟ้า (Transmission) ระบบจำหน่าย (Distribution) และผู้ใช้ไฟฟ้า โดยมีระบบสารสนเทศ ทำหน้าที่ประมวลผลให้กับระบบควบคุม วิเคราะห์ และสั่งการให้เกิดการผลิตและส่งจ่ายไฟฟ้าแบบอัตโนมัติ
จุดเด่นที่น่าสนใจของสมาร์ทกริดแม่ฮ่องสอน คือ ระบบควบคุมที่ออกแบบโดย กฟผ. ซึ่งจะทำหน้าที่จัดเก็บและรวบรวมข้อมูลในด้านต่างๆ อาทิ ความสามารถในการผลิตไฟฟ้าของโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนที่กระจายอยู่ จ.แม่ฮ่องสอน ตลอดจนขีดความสามารถของระบบจำหน่ายของ กฟภ. ในการส่งจ่ายไฟฟ้า และพฤติกรรมการใช้ไฟฟ้าของผู้ใช้ไฟฟ้า ทั้งนี้ ระบบจะรับรู้ข้อมูลสถานะต่างๆ มากขึ้น และนำข้อมูลมาใช้ในการตัดสินใจสั่งการให้แต่ละส่วนทำงานร่วมกันอย่างมีเสถียรภาพ
สมาร์ทกริดแม่ฮ่องสอนแล้วเสร็จในปี 2562 อีกหนึ่งก้าวตามนโยบาย Energy 4.0
ระบบสมาร์ทกริดแม่ฮ่องสอน ยังเป็นเครือข่ายระบบไฟฟ้าย่อย (Micro Grid) ที่ปกติจะเชื่อมต่ออยู่กับระบบไฟฟ้าหลัก 115 kV (หรือสำรอง 22 kV) ที่จ่ายเข้าสู่ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน หรือสามารถแยกตัวเป็นอิสระเมื่อระบบไฟฟ้าหลักมีปัญหา (Islanding Operation)
นอกจากนี้ กฟผ. ยังได้นำระบบการกักเก็บพลังงาน (Energy Storage) ซึ่งจะทำให้การจ่ายไฟฟ้าจากพลังงานหมุนเวียนมีเสถียรภาพมากยิ่งขึ้น หากระบบไฟฟ้ามีปัญหาขัดข้อง โรงไฟฟ้าไม่สามารถผลิตไฟฟ้าได้ตามช่วงเวลา หรือเกิดปัญหาไฟตก ดับ ระบบกักเก็บพลังงานก็จะทำหน้าที่เป็นแบตเตอร์รี่สำรองส่งจ่ายไฟฟ้าให้กับระบบจำหน่ายในทันที โดยโครงการฯ มีกำหนดแล้วเสร็จประมาณกลางปี 2562 ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนของการจัดซื้อ จัดจ้าง
สมาร์ทกริดแม่ฮ่องสอน นอกจากจะช่วยเพิ่มความมั่นคงของระบบไฟฟ้าในจังหวัดแม่ฮ่องสอนแล้ว ยังเป็นต้นแบบของการนำเอาสมองกลที่ชาญฉลาด มาช่วยในการบริหารจัดการระบบไฟฟ้าทั้งในภาคการผลิตและการใช้ไฟฟ้า และยังรองรับการก้าวไปสู่นโยบาย Energy 4.0 ที่มุ่งยกระดับประสิทธิภาพ และการนำนวัตกรรมที่เหมาะสมมาใช้ในการพัฒนาพลังงานไฟฟ้า